(Deklaratë e Raportueses Speciale të Kombeve të Bashkuara për të drejtat e personave me aftësi të kufizuara, znj.Catalina Devandas)
 
Shumë pak është bërë pak për t'u siguruar njerëzve me aftësi të kufizuara udhëzimet dhe mbështetjen e nevojshme për t'i mbrojtur ata gjatë pandemisë në vazhdim COVID-19, edhe pse shumë prej tyre janë pjesë e grupit me rrezikshmëri të lartë, paralajmëroi në 17 Mars Raportuesja Speciale e Kombeve të Bashkuara për të drejtat e personave me aftësi të kufizuara, Catalina Devandas.

"Personat me aftësi të kufizuara mendojnë se kanë mbetur pas"- tha ekspertja e Kombeve te Bashkuara për të drejtat e njeriut. "Masat për të parandaluar infeksionin, të tilla si distancimi shoqëror dhe izolimi, mund të jenë të pamundura për ata që mbështeten në ndihmën e të tjerëve për të ngrënë, veshur dhe larë."

"Kjo mbështetje është themelore për mbijetesën e tyre, dhe Shtetet duhet të marrin masa shtesë në kuadër të programit të mbrojtjes sociale për të garantuar vazhdimësinë e mbështetjes në një mënyrë të sigurt gjatë gjithë krizës."

Eksperti i Kombeve të Bashkuara-së theksoi se masat e arsyeshme të akomodimit janë thelbësore për t'u mundësuar personave me aftësi të kufizuara të zvogëlojnë kontaktet dhe rrezikun e kontaminimit. Ata duhet të lejohen të punojnë nga shtëpia ose të marrin leje të paguar për të garantuar sigurinë e të ardhurave të tyre. Anëtarët e familjes dhe kujdestarët gjithashtu mund të kërkojnë strehim të arsyeshëm për të siguruar mbështetje për personat me aftësi të kufizuara gjatë kësaj periudhe.

"Qasja në ndihmë shtesë financiare është gjithashtu thelbësore për të zvogëluar rrezikun e personave me aftësi të kufizuara dhe familjeve të tyre që bien në një cenueshmëri më të madhe ose varfëri," shpjegoi ajo.

"Shumë njerëz me aftësi të kufizuara varen nga shërbimet që janë pezulluar dhe mund të mos kenë para të mjaftueshme për të grumbulluar ushqime dhe ilaçe, ose të kenë mundësi të përballojnë koston shtesë të dërgesave në shtëpi."

Devandas vuri në dukje gjithashtu se situata e personave me aftësi të kufizuara në institucione kujdesi, institucione psikiatrike dhe burgje është veçanërisht e rëndë, duke pasur parasysh rrezikun e lartë të infektimit dhe mungesën e mbikëqyrjes së jashtme, të rënduar nga përdorimi i masave shtrënguese në kushtet e emergjencës shëndetësore.

"Kufizimet duhet të jenë të përcaktuara me kujdes dhe të tilla që të përbejnë masat më të përshtatshme por edhe më pak të dëmshme. për të mbrojtur shëndetin publik", tha ajo. "Kufizimi i kontaktit të tyre me të dashurit i lë personat me aftësi të kufizuara plotësisht të pambrojtur nga çdo formë abuzimi ose neglizhence në institucione".

"Shtetet kanë një përgjegjësi të shtuar ndaj kësaj pjesë të popullsisë për shkak të diskriminimit strukturor që ata përjetojnë."

Ekspertja i Kombeve të Bashkuara theksoi se personat me aftësi të kufizuara meritojnë të sigurohen që mbijetesa e tyre është një përparësi dhe u bëri thirrje shteteve që të krijojnë protokolle të qarta për emergjencat e shëndetit publik për të siguruar që, kur burimet mjekësore janë të pakta, qasja në kujdesin shëndetësor, përfshirë masat për shpëtimin e jetës të mos-diskriminojnë personat me aftësi të kufizuara.

"Për t'u përballur me pandeminë, është e rëndësishme që informacioni se si të parandalohet dhe përmbahet koronavirusi të jetë i arritshëm për të gjithë", shpjegoi ajo.

"Fushatat e këshillimit publik dhe informacioni nga autoritetet kombëtare të shëndetit duhet të jenë të disponueshme për publikun në gjuhën e shenjave dhe mjetet, mënyrat dhe formatet e arritshme, duke përfshirë teknologjinë dixhitale të arritshme, komunikim te përshatashëm për personat me pengesa në vështrim apo dëgjim, mesazhet me tekst ne gjuhë te lexueshme lehtë dhe të thjeshtë."

"Organizatat e personave me aftësi të kufizuara duhet të konsultohen në të gjitha fazat e organizimit të mbrojtjes ndaj COVID-19", përfundoi Devandas.